Chcesz zmienić swoje życie albo pracę? Wyznacz sobie SMART cele

Zmiany zawsze warto zacząć od sformułowania celów

Dlaczego wprowadzanie zmian w życie jest tak trudne – niezależnie od tego, czy chodzi o zmiany zawodowe, czy też prywatne? Powodów może być kilka. Po pierwsze – wiele osób postępuje w sposób niekonsekwentny, nie trzymając się wyznaczonych sobie celów i nie realizując zaplanowanych czynności. Po drugie – spadek motywacji często traktowany jest jako dowód na to, że wprowadzane zmiany nie mają żadnego sensu (w innym wypadku sprawiałyby radość, a motywacja utrzymywałaby się na takim samym poziomie jak na początku – co oczywiście jest niemożliwe).

Wbrew pozorom nie są to jednak najczęstsze przyczyny niepowodzeń. Znacznie częściej błąd jest popełniany już na etapie wyznaczania sobie celów – są nierealne, niemożliwe do zrealizowania w konkretnym okresie lub po prostu nie odzwierciedlają prawdziwych potrzeb.

Jak zwiększyć szansę na realizowanie celów? Pomoże w tym metoda SMART

SMART to akronim pięciu angielskich słów – specific (sprecyzowany), measurable (mierzalny), attractive (atrakcyjny), realistic (realny) i time-based (określony w czasie). Metoda SMART cieszy się dużą popularnością w korporacjach, jednak coraz częściej sięgają po nią także osoby, które chcą wyznaczyć sobie cele możliwe do zrealizowania – zarówno w sferze zawodowej jak i prywatnej.

Jak skonstruować cel za pomocą metody SMART? Po pierwsze – cel musi być sprecyzowany. Nie sprawdzą się zatem ogólnie sformułowane cele takie jak „chcę rozwijać się zawodowo” czy „chcę być szczęśliwa” – chyba, że zostaną rozbite na mniejsze cele, które z kolei można rozpisać na konkretne zadania. Zbyt ogólnie sformułowany cel może spowodować pewną dezorientację – trudniej przełożyć go na konkretne czynności, które należy zrealizować, by został osiągnięty.

Cel wyznaczony za pomocą metody SMART musi być również mierzalny, co oznacza, że powinien być łatwy do sprawdzenia, jeśli chodzi o stopień jego realizacji. Zgodnie z tym plan „chcę ukończyć kurs zawodowy X” wpisuje się w metodę SMART – łatwo ostatecznie sprawdzić, czy został zrealizowany.
Ponadto cel powinien być również atrakcyjny. Teoretycznie jest to oczywiste, w praktyce jednak – nie zawsze. Część osób ustala własne cele w oparciu o to, czego chcą od nich inni. Tym samym nie są to cele rzeczywiście atrakcyjne dla nich, a więc takie, których osiągnięcie jest dla nich ważne.

Oprócz tego cel wyznaczony metodą SMART powinien być też realny. Niestety w praktyce rzadko tak jest. Założone cele (zwłaszcza pod względem ich wykonania w określonym czasie) zazwyczaj są kompletnie nierzeczywiste. Dla przykładu – wiele osób postanawia w pewnym momencie swojego życia popracować nad formą fizyczną. Cel, jaki sobie wyznaczają, to np. przebiegnięcie maratonu – i to już po trzech lub sześciu miesiącach od rozpoczęcia pierwszych treningów. Problem polega jednak na tym, że jeśli taka osoba nie była wcześniej aktywna fizycznie, nie będzie w stanie takiego celu zrealizować – niezależnie od nakładu sił. Niezrealizowanie nierealnego w założeniach celu poskutkuje natomiast ogromnym spadkiem motywacji i chęci do kontynuowania walki o swoją formę fizyczną.

Należy też pamiętać, że cel wyznaczony metodą SMART powinien być również określony w czasie. Warto ustalić przynajmniej przybliżony termin realizacji celu – niezależnie, czy będzie to kilka tygodni czy miesięcy. Jednocześnie lepiej unikać celów, których realizacja zajmie więcej niż kilka lat. W takim wypadku znacznie trudniej sensownie rozplanować poszczególne zadania, dodatkowo w trakcie realizacji planu sytuacja może ulec diametralnej zmianie.

Metoda SMART a przekwalifikowanie i zmiana pracy

Wyznaczanie celów metodą SMART może być świetnym pomysłem zwłaszcza w kontekście kariery zawodowej. Jednym z najpopularniejszych celów dotyczących kariery jest zmiana pracy. To jednak plan, który warto rozbić na nieco mniejsze części – bardziej mierzalne i sprecyzowane (zmiana pracy może bowiem oznaczać jedynie zmianę firmy, ale też – przebranżowienie).

Jednym z mniejszych celów może być zatem przekwalifikowanie (na konkretny zawód). Jest mierzalny, można go określić w czasie (np. przebranżowienie można uznać za zakończone po ukończeniu konkretnego kursu zawodowego lub rozpoczęciu pracy na nowym stanowisku), dodatkowo jest jak najbardziej realny (chociaż tutaj wiele zależy też od branży docelowej) i atrakcyjny (jeśli jest celem wynikającym z własnych potrzeb).

Wyznaczenie celu jakim jest przekwalifikowanie się wymaga jednak określenia konkretnych zadań, które doprowadzą do jego realizacji. Jednym z nich może być ukończenie szkolenia lub kursu zawodowego. Ważne, by był to kurs, na którym można zdobyć kompetencje niezbędne do wykonywania nowego zawodu. Aby dokonać właściwego wyboru, można posłużyć się leksykonem zamieszczonym na stronie szkoły policealnej Żak (https://zak.edu.pl/leksykon-zawodow), która oferuje kursy i naukę na kierunkach zaprojektowanych tak, by po ich ukończeniu można było bez problemu rozpocząć pracę w nowym zawodzie.

Metoda SMART nie okaże się jednak skuteczna bez realizacji konkretnych zadań

Popularność metody SMART nie wzięła się znikąd. W założeniu chodziło przede wszystkim o poprawienie efektywności pracy osób zatrudnionych w dużych firmach, jednak cele wyznaczane za pomocą tej metody są znacznie prostsze do osiągnięcia – dzięki eliminacji najczęściej popełnianych błędów. Warto jednak pamiętać, że nawet metoda SMART nie wystarczy, jeśli kolejne etapy planu nie będą realizowane – a to już w znacznej mierze zależy m.in. od samodyscypliny i umiejętności skupienia się na celu.