Torbiele. Czy są groźne?

Te przypominające balon przestrzenie w organizmie mogą być wypełnione płynem lub galaretowatą masą, bywają też podzielone na kilka komór – mniejszych „baloników”. Są również zwane cystami i powstają w różnych organach ciała.

Choć torbiele nie są wcale domeną kobiet i pojawiają się u osób obu płci w takich narządach jak wątroba czy nerki, to w przypadku pań najczęściej zmiany dotyczą kobiecych narządów płciowych. Niechciane „baloniki” tworzą się w jajnikach oraz piersiach, często wywołując dolegliwości i budząc strach. Bo przy każdej nietypowej zmianie nasuwa się pytanie: czy to aby nie rak? Na szczęście występowanie torbieli prowadzi do niego bardzo rzadko.

Torbiele jajników

Rozwijają się w jednym lub obu jajnikach i zwykle osiągają wielkość podobną do orzecha włoskiego. Zdarzają się też mniejsze, które nie rosną, oraz znacznie większe. Mogą się rozwinąć u każdej kobiety, jednak przede wszystkim są na nie narażone kobiety miesiączkujące, bo główna przyczyna schorzenia ma związek z hormonami żeńskimi i cyklem miesiączkowym.

W prawidłowym cyklu jajeczko dojrzewa w pęcherzyku Graffa, który potem pęka i je uwalnia. Torbiel może powstać, gdy pęcherzyk nie pęknie, tylko wypełni się płynem surowiczym i zacznie rosnąć. Wtedy jest szansa, że w następnym cyklu albo po upływie kilku kolejnych cysta wchłonie się sama i nie będzie wymagać leczenia. Kobieta może wcale o niej nie wiedzieć, jeśli nie daje żadnych objawów. Często tego typu cysty są przypadkowo wykrywane podczas badania USG. Nie wymagają od razu leczenia, tylko kontroli przynajmniej raz w roku.

Czasami jednak torbiel wywołuje przykre objawy: zaburzenia miesiączkowania, bóle podbrzusza i uczucie wzdęcia brzucha, a jeśli torbiel jest duża i uciska na pęcherz, kobieta odczuwa bardzo często silne parcie. W takich przypadkach stosuje się leczenie farmakologiczne, hormonalne, a jeśli ono nie wystarcza, konieczna jest operacja.

Liczne małe cysty powstające w jajniku z pęcherzyków Graffa to objaw zespołu policystycznych jajników. Schorzenie to wymaga leczenia hormonalnego, by kobieta mogła zajść w ciążę. Oprócz cyst wypełnionych płynem surowiczym istnieją też torbiele endometrialne (inaczej zwane czekoladowymi) – powstają one jako następstwo rozwijania się komórek śluzówki macicy poza wnętrzem tego organu, czyli endometriozy. Torbiele czekoladowe są wypełnione fragmentami tkanki i gęstą, ciemną krwią, nie wchłoną się więc samoistnie, tylko trzeba je usunąć operacyjnie. Podobnie jest z innym rodzajem torbieli – dermatoidalnymi (skórzastymi). Te workowate twory wewnątrz jajnika zawierają komórki różnych tkanek, np. tłuszczowe czy skórne, i wymagają usunięcia chirurgicznego.

Torbiele piersi

Tutaj także, tak jak w przypadku cyst na jajnikach, główną przyczyną powstawania zmian jest nierównowaga hormonalna. Dlatego torbiele (łagodne zmiany zwane inaczej mastopatycznymi) rozwijają się szczególnie u kobiet po 40. roku życia, u których poziom hormonów żeńskich w naturalny sposób zaczyna spadać. Wtedy zmienia się też tkanka piersi, rozrasta się tkanka tłuszczowa i nabłonek przewodów odprowadzających sutka. Gromadzi się w nich płyn surowiczy i tworzy torbiel. Jeżeli powoduje ona ból piersi, to nasila się on przed miesiączką, gdy następuje zatrzymanie wody w organizmie. Ból może promieniować aż do pachy i niepokoić, zmianę często można wykryć przez dotyk. Torbiel może się pojawić w jednej piersi lub w obu.

Obecność torbieli potwierdzi badanie USG lub mammografia. Jednak żeby przekonać się w pełni, jaki charakter ma zmiana w piersi, należy wykonać biopsję i badanie histopatologiczne płynu pod kątem obecności komórek rakowych. Ponadto, jeśli duża torbiel zawiera tylko płyn surowiczy, samo „wyciągnięcie” go, czyli aspiracja, podczas biopsji jest formą leczenia. Dodatkowo ginekolog może zlecić badania poziomu hormonów – w tym także przysadki i tarczycy – i wprowadzić leczenie hormonalne.