Zadbaj o pęcherz

Wraz z nadejściem chłodnych dni jesteśmy bardziej narażeni na kłopoty z pęcherzem. Często z pozoru niewinna dolegliwość potrafi skutecznie zepsuć nam normalne funkcjonowanie. Układ moczowy jest delikatny i podatny na infekcje, które mogą pojawić się w każdym jego odcinku i nie należą do przyjemnych. Na zakażenie układu moczowego najczęściej narażone są kobiety. Niestety problem jego dysfunkcji jest przez nie wciąż niesłusznie bagatelizowany.

Zakażenia układu moczowego (ZUM) znajdują się na drugim miejscu, po grypie i infekcjach grypopochodnych, jeśli chodzi o zachorowalność. Schorzenie to związane jest z występowaniem drobnoustrojów w drogach moczowych, które w prawidłowych warunkach powinny pozostawać jałowe. W końcowym odcinku cewki moczowej bakterie mogą być obecne, ale nie wywołują zakażenia. Środowisko niekorzystne dla rozwoju bakterii utrzymują w drogach moczowych proantycyjany – związki roślinne występujące na przykład w żurawinie. Najczęściej spotykanymi postaciami klinicznymi pozaszpitalnych zakażeń układu moczowego są zakażenia pęcherza moczowego (ok. 90% przypadków) i odmiedniczkowe zapalenia nerek (ok. 10% przypadków).

Pęcherz moczowy jest dobrze umięśnionym i sprężystym zbiornikiem o objętości 400–700 ml. Jest umiejscowiony w miednicy małej, za spojeniem łonowym. Wypełnienie pęcherza moczem powoduje wzrost ciśnienia w jego wnętrzu, podrażnienia zakończeń nerwów czuciowych, co w efekcie wywołuje parcie. Dochodzi do skurczu mięśnia wypierającego oraz rozkurczu zwieraczy i mocz wydostaje się na zewnątrz przez cewkę. Prawidłowa objętość moczu na dobę wynosi około 1–3 litrów.

Zapalenie pęcherza moczowego dotyka przeważnie kobiety. Bardziej narażone na dolegliwości są kobiety często uprawiające seks. Podatność kobiet na to schorzenie bierze się z budowy anatomicznej. Cewka moczowa kobiety jest znacznie krótsza niż u mężczyzny (ok. 5 cm wobec około 20 cm), dlatego też bakterie mają do przebycia mniejszy dystans. Blisko ujścia cewki znajduje się odbyt, co sprzyja przenoszeniu bakterii na skutek niezachowania należytej higieny.

Najczęściej infekcje pojawiają się w okresie zimowym na skutek przeziębień i przemarznięcia. Siadanie na zimnych ławkach, murkach, poręczach jest wtedy niewskazane. Poza tym pęcherzowi nie służą płyny do higieny intymnej niedostatecznej jakości. Podobnie rzecz się ma z tamponami, podpaskami i proszkami do prania. Zdarza się, że wywołują różnorakie reakcje alergiczne, a stąd prosta droga do infekcji pęcherza. Mechaniczne środki antykoncepcyjne (spirale, krążki) także mogą wywołać infekcje. Zwiększoną czujność powinny zachować kobiety będące w ciąży czy przechodzące klimakterium ze względu na zmiany hormonalne zachodzące w organizmie.

Wraz z wiekiem wzrasta ryzyko zakażenia pęcherza moczowego i niejednokrotnie wiąże się z anatomicznymi nieprawidłowościami narządów układu moczowo-płciowego. Mężczyźni do 50–60 roku życia rzadko cierpią na ZUM. Schorzenie zaczyna się pojawiać w okresie zaburzeń związanych z oddawaniem moczu, wiążących się najczęściej z łagodnym rozrostem gruczołu krokowego i zastojami moczu w pęcherzu.

Bakterie najczęściej przenikają do układu moczowego z cewki moczowej (ponad 90% przypadków), znacznie rzadziej z innych narządów, z krwią lub limfą. Blisko 90% zakażeń pęcherza moczowego wywoływanych jest przez bakterię Escherichia coli, która bytuje w jelicie grubym. Dochodzi do niego w momencie wniknięcia jej do układu moczowego. Poza bakteriami, innymi patogenami zakażającymi drogi moczowe są chlamydie, mykoplazmy, dwoinka rzeżączki oraz wirusy, które przenoszone są głównie drogą płciową.

Objawami wskazującymi na zapalenie pęcherza moczowego są:

bóle brzucha w okolicy nadłonowej, występujące także podczas oddawania moczu,zwiększona częstotliwość parcia,pieczenie w trakcie oddawania moczu, wzrost temperatury, a także u niektórych – nietrzymanie moczu.

Zdarzają się sytuacje, kiedy zakażenie pęcherza moczowego może przebiegać jako bezobjawowy bakteriomocz, charakteryzujący się tym, że nie odczuwa się dolegliwości. W drogach moczowych znajdują się bakterie, których istnienie stwierdza się w badaniu ogólnym i bakteriologicznym moczu. Bezobjawowy bakteriomocz wymaga leczenia wśród kobiet w ciąży, dzieci i osób mających problemy z odpływem moczu.

Profilaktyka

Istnieje wiele sposobów zapobiegania zakażeniom dróg moczowych. Jako powszechne i pomocne uważa się picie dużej ilości płynów, aby stale wypłukiwać bakterie z układu moczowego, korzystanie częściej z prysznica zamiast kąpieli. Ponadto unikanie produktów mogących podrażnić cewkę moczową (np. kobiece preparaty perfumowane czy nylonowa bielizna). A także wzbogacenie codziennej diety o żurawinę, która słynie ze swoich dobroczynnych właściwości na zdrowie układu moczowego lub stosowanie odpowiednich suplementów diety. Zawarta w nich witamina C oraz standaryzowany na zawartość proantocyjanów naturalny ekstrakt z owoców żurawiny dobroczynnie wpływa na zdrowie i sprawne funkcjonowanie układu moczowego.

Optymalna dawka wyciągu z żurawiny wielkoowocowej, bogata w proantocyjany (36 mg), wytwarza w drogach moczowych środowisko niekorzystne dla rozwoju bakterii oraz wspomaga ich usuwanie z organizmu. Witamina C powoduje natomiast obniżenie pH moczu, co sprzyja utrzymaniu w dobrej kondycji dróg moczowych.

Suplementy diety polecane są przede wszystkim w przypadku przewlekłych i często nawracających infekcji pęcherza, jako środek skracający okres leczenia. Zastosowanie pozwoli uniknąć przewlekłych zakażeń oraz ich niepożądanych efektów, w postaci groźnych powikłań.