Leki podawane doustnie działają najczęściej po wchłonięciu ich w jelitach do krwi. Teoretycznie więc lepiej byłoby je przyjmować na pusty żołądek, bo wtedy pokarm nie będzie spowalniał ich wchłaniania i dzięki temu zaczną działać szybciej. W większości przypadków jest to założenie zgodne z prawdą, jednak leki drażniące śluzówkę żołądka (np. leki przeciwbólowe, takie jak paracetamol czy ibuprofen, a także aspiryna) należy przyjmować po posiłkach. Warto pamiętać, że „po posiłku” nie oznacza zaraz po przełknięciu ostatniego kęsa jedzenia – należy odczekać około pół godziny przed zastosowaniem leku. Tak samo trzeba postępować w przypadku lekarstw przyjmowanych przed posiłkiem – zachować półgodzinną przerwę przed jedzeniem.
Często popijamy lekarstwa tym, co akurat mamy pod ręką, na przykład przy okazji popijania po posiłku, a więc herbatą, sokiem, napojami gazowanymi itp. Tymczasem najlepiej popijać tabletki niskozmineralizowaną niegazowaną wodą mineralną albo wodą przegotowaną. Dzięki temu w żaden sposób nie wpłyniemy na działanie leku, będzie też znacznie mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia działań ubocznych.
A czym leków popijać nie należy? Tutaj lista jest długa. Są na niej zarówno kawa i herbata, jak i uważane za zdrowe soki owocowe oraz mleko. Niektóre leki, np. stosowane w nadkwasocie, hamują metabolizm kofeiny, tak więc jej poziom w organizmie po jednoczesnym wypiciu kawy i zażyciu leku bardzo wzrasta. Natomiast zawarta w herbacie teina utrudnia wchłanianie żelaza z pokarmów, przez co osoby pijące dużo tego napoju bez względu na przyjmowane lekarstwa mogą być narażone na niedobory tego pierwiastka. Jeśli zaś przyjmują preparaty żelaza i popijają je herbatą, leczenie może się okazać nieskuteczne.
Mlekiem absolutnie nie należy popijać antybiotyków, ponieważ zawarty w nim wapń osłabia ich działanie, sprawia, że substancje czynne leków nie mogą zostać w pełni wchłonięte. Również tabletek powlekanych, które powinny się rozpuścić dopiero w jelitach, nie należy popijać mlekiem, ponieważ obniża ono poziom kwasowości soku żołądkowego, przez co tabletki mogą zacząć się rozpuszczać już w żołądku. Spośród soków owocowych najbardziej „niebezpieczny” jest sok grejpfrutowy. Zawarte w nim flawonoidy hamują usuwanie leków z organizmu, co powoduje wzmocnienie i przedłużenie ich działania. Dzieje się tak szczególnie w przypadku leków na nadciśnienie, chorobę niedokrwienną, obniżających poziom cholesterolu czy łagodzących objawy alergii. W połączeniu z sokiem grejpfrutowym mogą nastąpić duże działania niepożądane i objawy przedawkowania.
Oczywiście w trakcie leczenia należy całkowicie wyeliminować alkohol, bez względu na rodzaj przyjmowanych leków. Alkohol nasila i przedłuża działanie wielu lekarstw, z kolei niektóre leki potęgują działanie alkoholu, co razem może doprowadzić do bardzo nieprzyjemnych i niebezpiecznych skutków.
Podczas leczenia środkami doustnymi dużą rolę odgrywa również dieta. Osoby zdrowo się odżywiające jedzą dużo produktów zawierających błonnik. Wpływa on korzystnie na przemianę materii i układ pokarmowy, ponieważ jednak nieprzetrawiony przechodzi przez cały układ pokarmowy, ogranicza wchłanianie innych pokarmów – stąd jego korzystny wpływ na utrzymanie prawidłowej masy ciała. Jednocześnie ogranicza też wchłanianie leków. Chociaż w większości przypadków nie ma to wpływu na ich działanie, to dieta bogata w błonnik może osłabić działanie niektórych leków, np. przeciwdepresyjnych i na niewydolność krążenia.
Podczas leczenia niektórymi lekami warto zrezygnować z jedzenia serów pleśniowych typu camembert lub brie, a także przejrzałych bananów, fig, marynowanych, solonych i wędzonych ryb oraz wątróbek z kurczaka. Wszystkie te produkty zawierają tyraminę, której organizm nie rozkłada przy jednoczesnym przyjmowaniu niektórych leków przeciwdepresyjnych i przeciwgruźliczych, co może doprowadzić do gwałtownego i niebezpiecznego wzrostu ciśnienia.
Nie można też zapominać o interakcjach między lekami. Dlatego przed rozpoczęciem kuracji należy koniecznie poinformować lekarza o innych zażywanych lekach, także tych dostępnych bez recepty, aby uniknąć szkodliwych skutków ubocznych terapii.
