Zwariowani – czy naprawdę jesteśmy psychicznie chorzy?

„Chyba na głowę upadłeś!”, „Idź się leczyć!”, „Zwariowałaś?” – kiedy emocje biorą górę, nie przebieramy w słowach, sugerując nierzadko, że nasz interlokutor ma nierówno pod sufitem. Taka ot – figura stylistyczna – mogłoby się zdawać. Tymczasem fakty są takie, że co czwarty Polak cierpi dziś na jakąś chorobę psychiczną, wybiera się właśnie do psychoanalityka, rozważa odwyk, albo łyka psychotropy. Taka moda czy co?

Działa to trochę jak reklama Apapu lub innej tabletki na przeziębienie, ból głowy, katar i wszystko złe, co przytrafić się może jesienią. Depresja, smutek, stany lękowe – przytrafiają się zaś o każdej porze roku. Połknij żółtą pastylkę rano, wsadź sobie czopek na noc i dusza przestanie boleć. Opowiesz mi potem przez godzinę, co czułeś i co ci się śniło i ... pozamiatane. Wyzdrowiejesz i świat przestanie szczerzyć kły. Czy ktoś jeszcze wierzy w takie bajki? Okazuje się, że tak. Psychoanalitycy mają się dobrze, a znajomy aptekarz powiedział mi:

- Jestem w szoku, że ludzie tak młodzi wykupują hurtowo antydepresanty! Taka moda?

Znam pana, która ma dar czarnowidztwa. Wszędzie węszy spisek, widzi zło, rozważa tylko czarne scenariusze. Nie cieszy go nic. Zawsze we wszystkim upatruje pułapki, zła, podstępu. Czasem, gdy roztacza przede mną swoje [photo position="inside"]23159[/photo]ponure wizje, wyrwie mi się: Zwariowałeś? – O! O! O! Już robisz ze mnie wariata! Może mnie jeszcze w psychiatryku zamkniesz? – rzuca się wspomniany pan. Pokolenie tego pana (urodzeni w latach 40-tych) problemy ze zdrowiem psychicznym ukrywało skrupulatnie. Rodzinne tajemnice, historie zwariowanych ciotek itp. – to były tematy tabu. Dziś jest wręcz przeciwnie.  Pomiędzy ostatnim stadium schizofrenii i niegroźną fobią, dajmy na to – na dżdżownice, rozpościera się cały wachlarz psychicznych defektów, jakie towarzyszą nam w codziennym życiu. Ktoś ma stany lękowe, innego dopada depresja, ktoś zmaga się z nerwicą, ktoś z uzależnieniem od alkoholu lub od kompulsywnego kupowania butów Blahnika, a inny z fazy manii - wpada w depresję po to, by zaraz znowu doznać stanu euforii. Nieprawdą jest, że to signum temporis. Wystarczy spojrzeć na kanon lektur: Pani Bovary była klasyczną mitomanką, Ania z Zielonego Wzgórza miała osobowość dwubiegunową, Konsul spod wulkanu był alkoholikiem, bohaterowie Kafki cierpieli na liczne lęki i psychozy, a Anna Karenina pogrążając się w coraz głębszej depresji, w końcu targnęła się na własne życie. Ból duszy, ogromy smutek po stracie, zdradzie czy śmierci, mniejsze i większe chwile zwątpienia, wariactwa, dziwactwa... są z nami od zawsze. Tylko teraz modnie jest się z nich leczyć.

Do lekarza psychiatry przychodzi pacjent ze szczoteczką do zębów na sznurku. Lekarz, zaznajomiony z przypadkiem pacjenta pyta: - I jak tam pana piesek, panie Y?
- Jaki piesek?
- A ten tutaj, co go pan ma na smyczy.
- Jaki piesek, no co pan! To szczoteczka jest.
Lekarz zbity z tropu: - Szczoteczka? A nie piesek przypadkiem?
- Panie doktorze, co pan ze mnie wariata robi. Szczoteczka do zębów, na sznurku, nie widzi pan?
Lekarz wybucha śmiechem: - No widzę, widzę, że już lepiej z panem. Pomyślimy o odstawieniu leków zatem.
Pacjent wychodzi z gabinetu, pochyla się nad szczoteczką, głaszcze ją i mówi: - Dobry Azorek, dobry! Widziałeś, jak go nabraliśmy?!

Zdarzają się psychiatrzy i psychologowie mądrzy i z powołaniem, ale niestety ja na takiego nie trafiłam. Na psychoterapii byłam raz i wyszłam jak rażona piorunem. Co 6 minut pani kiwająca brązowym pantoflem na czubkach palców u nogi kiwała do taktu również natapirowaną głową, mówiąc: - Ja panią rozumiem. I - Wiem, co chce pani powiedzieć. Miałam ochotę powiedzieć coś brzydkiego, wytrącić ją z tej psychoanalitycznej rutyny. Zamiast tego poszłam sobie. To już Woody Allen gada ciekawiej ze swoim penisem, no naprawdę. A propos Allena: dobry film, dobra książka, spacer nad rzeką i wygadanie się przed jednym z dwóch przyjaciół (nie, nie musimy ich mieć 2 000 z hakiem i ci z facebooka wcale nie są przyjaciółmi, choć wielu z was może tak uważa) robi mi lepiej niż ta irytująca baba z najmodniejszego warszawskiego Laboratorium Psychicznych Defektów, jak słowo daję.

Gubimy się w życiu czasem, to fakt. Ale wpadamy z deszczu pod rynnę wierząc, że pomoc przyjdzie z zewnątrz.
Darek, podróżnik, wagabunda, znawca szamanizmu i medycyny naturalnej opowiada:

Pomagajmy sobie, dbajmy o siebie, o ciało i duszę, lecz... róbmy to z głową. Zwłaszcza teraz, jesienią, kiedy nadciąga cały ten spleen... Reklamy przed wiadomościami będą nawoływać do kupna cudownego środka na spadek nastroju, koleżanki może doradzą wizytę u psychiatry w celu zakupienia pigułek szczęścia. Ale zanim zdecydujesz się na to, pomyśl: czy smutek to najgorsze co może się nam przytrafić? A może on jest częścią ciebie, mnie i nas wszystkich?